پنجره سنتی با شیشههای رنگی در معماری ایرانی اسلامی، به ساختمانهای تاریخی و باستانی زیبایی و جلوهای خاص میبخشد. این پنجرهها از چوب و شیشههای رنگی تهیه میشدند و در زمانی که نور خورشید وارد خانه میشد، زیبایی خاصی به آنها بخشیدند، همچنین نقوش رنگارنگ و گرههای سنتی این پنجرهها آنها را زیباتر میساختند.
امروزه نیز در معماری ساختمانهای نوساز، از طرحهای پنجره سنتی استفاده فراوان میشود. با توجه به تقاضای مردم از این سبک پنجرههای ایرانی، آنها را در اماکن مختلفی مانند فضاهای مسکونی، رستورانهای سنتی، قهوهخانهها، مساجد، حسینیهها، مرمت آثار باستانی و فضاهای سنتی گذشته به وفور میبینیم.
با توجه به اینکه پنجره سنتی ایرانی به صورت تکجداره ساخته میشود و از نظر صرفهجویی در انرژی عملکرد مطلوبی را در زمان حاضر ارائه نمیدهد، شرکت آراز پنجره تولید کنند انواع پنجره دوجداره مشهد تصمیم به تولید پنجرههای دوجداره سنتی با استاندارد و کاملاً عایق به سبک معماری سنتی ایرانی گرفته است.
تاریخچه پنجره سنتی
پنجرههای سنتی، نور و هوای ساختمانها را به شدت تحت تأثیر قرار میدهند، و این تأثیرات را میتوان به عنوان چهار ویژگی اصلی مشخص کرد
۱. نورگیری طبیعی:
ویژگی مهمی که در پنجرههای سنتی مشاهده میشود، نوردهی طبیعی است. این پنجرهها به نور خورشید اجازه میدهند تا وارد داخل ساختمان شوند، که این نوردهی طبیعی مزایای قابل توجهی دارد. این نور طبیعی باعث بهبود روشنایی و دید در داخل محیط ساختمان میشود و معمولاً به کاهش مصرف انرژی مربوط به نورپردازی کمک میکند.
۲. تهویه طبیعی:
پنجرههای سنتی نه تنها به تهویه طبیعی ساختمان کمک میکنند، بلکه با باز شدن آنها، توانایی ایجاد جریان هوای تازه و تأمین تهویه مناسب در ساختمان را فراهم میسازند. این تهویه طبیعی به بهبود کیفیت هوا داخلی، جلوگیری از مشکلات مرتبط با تراکم بخار و مواد شیمیایی، و ایجاد احساس راحتی برای ساکنان کمک میکند.
۳. تأثیرات بر میزان حرارت و سرما:
پنجرههای سنتی میتوانند تأثیرات قابل توجهی بر روی تنظیم حرارت و سرما در داخل ساختمان داشته باشند. در فصلهای گرم، باز بودن پنجرهها باعث تخلیه حرارت اضافی و خنک شدن محیط داخلی میشود، در حالی که در فصلهای سرد، آنها جلوی انتقال سرما را میگیرند و از نفوذ سرمای بیرونی به داخل جلوگیری میکنند. استفاده از پنجرههای دوجداره و دارای عایق حرارتی میتواند به طور فعالتری در کنترل حرارت کمک کند.
۴. تأثیرات بر صدا:
تأثیراتی بر کنترل صدا همچنین در پنجرههای سنتی نیز وجود دارد. ضخامت، نوع شیشه و فریم پنجره میتوانند در انتقال صدا تأثیرات متفاوتی داشته باشند، در حالی که پنجرههای دوجداره و شیشههای دارای عایق صوتی میتوانند به بهبود کنترل صدا در داخل ساختمان کمک کنند.
به هر حال، باید در نظر داشت که تأثیر این ویژگیها بر پنجرههای سنتی از عوامل گوناگونی مانند طراحی، مواد ساختمانی، موقعیت ساختمان و شرایط اقلیمی تبعیت میکند. به همین دلیل، انتخاب و طراحی مناسب پنجرههای سنتی در هر پروژه به طور معمول نیازمند بررسی دقیقتر و توجه به نیازهای خاص است.
مزایا پنجرههای سنتی
پنجرههای سنتی، نور و هوای ساختمانها را به شدت تحت تأثیر قرار میدهند، و این تأثیرات را میتوان به عنوان چهار ویژگی اصلی مشخص کرد
1. نورگیری طبیعی:
ویژگی مهمی که در پنجرههای سنتی مشاهده میشود، نوردهی طبیعی است. این پنجرهها به نور خورشید اجازه میدهند تا وارد داخل ساختمان شوند، که این نوردهی طبیعی مزایای قابل توجهی دارد. این نور طبیعی باعث بهبود روشنایی و دید در داخل محیط ساختمان میشود و معمولاً به کاهش مصرف انرژی مربوط به نورپردازی کمک میکند.
2. تهویه طبیعی:
پنجرههای سنتی نه تنها به تهویه طبیعی ساختمان کمک میکنند، بلکه با باز شدن آنها، توانایی ایجاد جریان هوای تازه و تأمین تهویه مناسب در ساختمان را فراهم میسازند. این تهویه طبیعی به بهبود کیفیت هوا داخلی، جلوگیری از مشکلات مرتبط با تراکم بخار و مواد شیمیایی، و ایجاد احساس راحتی برای ساکنان کمک میکند.
3. تأثیرات بر میزان حرارت و سرما:
پنجرههای سنتی میتوانند تأثیرات قابل توجهی بر روی تنظیم حرارت و سرما در داخل ساختمان داشته باشند. در فصلهای گرم، باز بودن پنجرهها باعث تخلیه حرارت اضافی و خنک شدن محیط داخلی میشود، در حالی که در فصلهای سرد، آنها جلوی انتقال سرما را میگیرند و از نفوذ سرمای بیرونی به داخل جلوگیری میکنند. استفاده از پنجرههای دوجداره و دارای عایق حرارتی میتواند به طور فعالتری در کنترل حرارت کمک کند.
4. تأثیرات بر صدا:
تأثیراتی بر کنترل صدا همچنین در پنجرههای سنتی نیز وجود دارد. ضخامت، نوع شیشه و فریم پنجره میتوانند در انتقال صدا تأثیرات متفاوتی داشته باشند، در حالی که پنجرههای دوجداره و شیشههای دارای عایق صوتی میتوانند به بهبود کنترل صدا در داخل ساختمان کمک کنند.
به هر حال، باید در نظر داشت که تأثیر این ویژگیها بر پنجرههای سنتی از عوامل گوناگونی مانند طراحی، مواد ساختمانی، موقعیت ساختمان و شرایط اقلیمی تبعیت میکند. به همین دلیل، انتخاب و طراحی مناسب پنجرههای سنتی در هر پروژه به طور معمول نیازمند بررسی دقیقتر و توجه به نیازهای خاص است.
پروژه ها
انتخاب مکان مناسب برای نصب پنجرههای سنتی
موضوع انتخاب مکانهای مناسب برای نصب پنجرههای سنتی در یک ساختمان اهمیت بسزایی دارد و نیازمند دقت و بررسی دقیق است. در اینجا، به شما نکاتی را که در این امر باید در نظر گرفته شوند، معرفی میکنیم.
1. مقصد نور:
برای نصب پنجره سنتی، مکانهایی که به نور خورشید دسترسی دارند انتخاب بهتری محسوب میشوند. پنجرههای قرار گرفته در جنوب عموماً در فصلهای سرد سال امکان دسترسی به نور آفتاب را فراهم میکنند و در فصلهای گرم نیز میتوانند از جذب حرارت زیاد جلوگیری کنند.
2. مناظر چشم انداز زیبا:
در انتخاب موقعیت برای پنجرههای سنتی، به مناظر زیبا از جمله چشماندازهای طبیعی، باغها، یا مناظر شهری توجه کنید. پنجرههای سنتی میتوانند این مناظر زیبا را به داخل ساختمان جاذبه بخش کنند و زیبایی اتاقها را افزایش دهند.
3. جهت و زاویه پنجره:
تعیین جهت و زاویه پنجرهها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. به عنوان مثال، پنجرههای قرار گرفته در جهت شرقی، در صبحها نور خورشید را به داخل منزل میآورند و میتوانند برای اتاقهایی که بیشتر در صبح مورد استفاده قرار میگیرند، مناسب باشند. همچنین، پنجرههای جهت غربی، در عصرها نور خورشید را به داخل منزل میآورند و برای اتاقهایی که بیشتر در عصر مورد استفاده قرار میگیرند، مناسب هستند.
4. منازل تاریخی و محافظت از تاریخی بودن:
اگر ساختمان شما یک ساختمان تاریخی یا محافظتشده باشد، نصب پنجره سنتی ممکن است باید طبق قوانین و مقررات خاصی صورت گیرد. در این صورت، لازم است اطمینان حاصل شود که پنجرهها با استفاده از روش مناسب و با استفاده از مواد سنتی نصب شوند تا تاریخی بودن ساختمان حفظ گردد.
5. نقاط پرتردد و امنیتی:
اگر قصد نصب پنجرههای سنتی در مناطقی با تردد بالا مانند دروازهها یا محوطههای عمومی را دارید، حتماً به ویژگیهای حفاظتی آنها توجه کنید. از قفلهای قوی، شیشههای مقاوم به ضربه و شیشههای ایمنی استفاده کنید تا از ورود غیرمجاز جلوگیری کنید.
6. تطابق با طراحی ساختمان:
پنجرههای سنتی باید با طراحی کلی ساختمان هماهنگ باشند. این شامل انتخاب رنگها، مواد ساختمانی، و طراحی فریم پنجرهها است تا یک زیبایی و تناسب هماهنگ با ساختمان به وجود آید.
7. اهمیت حفظ انرژی و محیط زیست
در انتخاب پنجره سنتی، به عملکرد عایقبندی حرارتی و صوتی آنها توجه کنید. پنجرههای دوجداره و شیشههای دارای عایقهای حرارتی میتوانند بهبود کارایی انرژی و حفظ محیط زیست را تسهیل کنند.
در کل، انتخاب مکانهای مناسب برای نصب پنجرههای سنتی نیازمند توجه به نیازهای خاص ساختمان، منظر طبیعی، و سبک معماری است. در پایان، در نظر داشته باشید که مشورت با یک معمار یا متخصص معماری میتواند به شما کمک کند تا تصمیمات بهتری را در خصوص نصب پنجرههای سنتی اتخاذ کنید.
نکاتی در خصوص بهرهوری انرژی و اقتصادی بودن پنجرههای سنتی
پنجرههای سنتی، با توجه به شرایط و نکاتی خاص، میتوانند به بهرهوری انرژی و اقتصادی ساختمانها کمک کنند. در ادامه، به نکات اساسی که باید در نظر گرفته شوند تا انرژی و اقتصادی پنجره سنتی بهبود یابد، اشاره خواهد شد.
1. استفاده از شیشههای با کیفیت و عایق حرارتی:
استفاده از شیشههای دوجداره یا شیشههای با عایق حرارتی میتواند به بهرهوری انرژی کمک کند؛ زیرا این نوع شیشهها از انتقال حرارت به داخل یا خارج ساختمان جلوگیری میکنند و در نتیجه تلفات حرارتی کاهش یافته و مصرف انرژی مورد نیاز برای سیستمهای گرمایشی و سرمایشی کاهش مییابد.
2. فریمهای عایق حرارتی:
همچنین، برای فریم پنجره نیز باید از موادی با خصوصیتهای عایق حرارتی مناسب استفاده شود. گزینههای مناسب ممکن است شامل چوب، PVC، و آلومینیوم با عایق حرارتی مناسب باشند.
3. تهویه طبیعی:
پنجرههای سنتی اهمیت زیادی در تهویه طبیعی ساختمان دارند؛ زیرا باز کردن آنها در فصول گرم، سبب ورود سرمای طبیعی به داخل ساختمان میشود و نیاز به استفاده از کولرهای گرمایشی را کاهش میدهد.
4. نورگیری طبیعی:
پنجره سنتی نقش مهمی در نورگیری طبیعی دارند و بنابراین میتوانند نیاز به نورپردازی مصنوعی را کاهش داده و در نتیجه از مصرف برق کمکند. این کاهش در مصرف انرژی به طولانی مدت منجر به توفیر انرژی و صرفهجویی مالی میشود.
5. انتخاب طرح و اندازه مناسب:
انتخاب پنجرههای سنتی با اندازه مناسب از اهمیت ویژهای برخوردار است تا از نفوذ حرارتی و هوا به داخل ساختمان جلوگیری شود. همچنین، طراحی این پنجرهها باید با سبک معماری و ابعاد کلی ساختمان هماهنگی داشته باشد.
6. مراقبت و نگهداری:
انتخاب پنجرههای سنتی با اندازه مناسب از اهمیت ویژهای برخوردار است تا از نفوذ حرارتی و هوا به داخل ساختمان جلوگیری شود. همچنین، طراحی این پنجرهها باید با سبک معماری و ابعاد کلی ساختمان هماهنگی داشته باشد.
7. معرفی کنترلهای حرارتی و روشنایی:
برای تکمیل پنجرههای سنتی، از کنترلهای حرارتی مانند کرتینها و دریچههای تنظیم نور استفاده کنید. این کنترلها به شما امکان میدهند بیشترین کنترل را بر روی نور و دما در داخل ساختمان داشته باشید.
با رعایت این نکات و انتخاب مواد و طراحی مناسب، پنجره سنتی میتوانند به بهرهوری انرژی و اقتصادی در ساختمانها کمک کنند و منجر به کاهش مصرف انرژی و هزینههای مرتبط با آن شوند.
راه های مراقبت و نگهداری از شیشهها و چوبهای پنجرههای سنتی
توجه به تمیزکاری و نگهداری شیشهها و چوبهای پنجرههای سنتی بسیار حیاتی است تا از طولانیمدت بودن و زیبایی این پنجرهها محافظت شود. در ادامه، به نکاتی برای تمیزکاری و نگهداری این اجزای پنجرهها میپردازیم:
برای تمیزکاری شیشهها
1. استفاده از مواد مناسب: برای تمیزکردن شیشههای پنجره، بهتر است از موادی مانند مایع شیشهپاک کن یا مخلوط آب و سرکه استفاده نمایید، زیرا این مواد بسیار مناسب برای حفظ درخشندگی و تمیزی شیشهها هستند.
2. استفاده از ابزارهای مناسب: برای تمیزی شیشهها، از یک پارچه نرم و غیرپرز بهره ببرید تا از خشک شدن لکهها را بر روی شیشهها جلوگیری کنید.
3. تمیزکاری منظم: بهتر است شیشهها را به صورت منظم و دورهای تمیز کنید تا از ایجاد لکه و زنگ زدگی شیشهها جلوگیری شود.
4. استفاده از آب نرم: آب سخت ممکن است رسوبات را بر روی شیشهها ایجاد کند. اگر از آب گرم استفاده میکنید، بهتر است از آب نرم یا آب تصفیهشده استفاده نمایید.
برای تمیزکاری چوبها:
1. پاک کردن گرد و غبار: برای شروع، ابتدا گرد و غبار را از سطح چوبها با استفاده از یک موپ یا پارچه نرم پاک کنید.
2. تمیزکاری عمیق: برای تمیزکاری دقیقتر چوبها، از مایع تمیزکاری مخصوص چوبها بهره ببرید. این محصولات میتوانند در پاکسازی لکهها و کثیفیهای مقاوم در چوبها موثر باشند.
3. ترمیم به موقع لکهها و زنگزدگی: اگر چوبها دارای لکه یا زنگ زده باشند، اهمیت دارد که آنها را به موقع ترمیم کنید تا از نیاز به تعمیرات بزرگتر در آینده جلوگیری شود.
4. تجدید پوشش چوب: در صورت آسیب دیدن پوشش چوبی پنجرهها (مانند رنگ یا لعاب)، اهمیت دارد که آن را مجدداً تکمیل کنید تا از خرابی و پوسیدگی چوبها جلوگیری شود.
5. نگهداری مرتب: تمیزکاری و نگهداری منظم از چوبها به حفظ دوام و زیبایی آن ها کمک میکند، به ویژه زمانی که به عوامل جوی مختلفی اعم از باران، آفتاب و باد معرض هستند، نیاز به توجه و نگهداری بیشتر دارند.
مراقبت و نگهداری درست از شیشهها و چوبهای پنجره سنتی میتواند به دوام و زیبایی آن کمک کند و از هزینههای تعمیرات بزرگتر در آینده جلوگیری نماید.
تعمیر و بازسازی پنجره سنتی قدیمی:
برای حفظ زیبایی و تاریخچه پنجرههای قدیمی، ترمیم آسیب و بازسازی این پنجره ها باید با تکنیکهای خاصی دنبال شود. در زیر به نحوه تعمیر آسیب و تعمیر پنجره سنتی میپردازیم:
شیشه بندی کردن و تعمیر شیشه: اگر شیشه ترک خورده یا شکسته است، ابتدا با احتیاط شیشه قدیمی را جدا کنید.
سپس شیشههای جدید با همان ابعاد بخرید و با مواد ضد آب مانند گره خیاطی یا پوتسیلی به قاب پنجره بچسبانید.
همچنین می توانید از نواهای سیلیکونی برای جلوگیری از ورود آب و هوا به کنار شیشه استفاده کنید.
تعمیر چوب : در صورتیکه چوب پنجره آسیب دیده یا شکسته باشد میتوانید آن را تعمیر کنید.
برای تعمیر قطعات شکسته از مواد تعمیر چوب مانند ماسه چوب یا ماسه آب استفاده کنید.
پس از تعمیر، سطح چوبی را صیقل بدهید و روکش جدیدی را با لعاب روی آن نصب کنید.
تعویض قطعات چوبی: اگر قسمت چوبی پنجره غیر قابل تعمیر،آسیب دید، آن قسمت را با چوب جدید تعویض کنید.
مطمئن شوید که چوب جدید با چوب موجود مطابقت داشته باشد و طرح و شکل پنجره پس از تعویض دست نخورده باقی بماند.
ترمیم مکانیسم ها : ممکن است به مرور زمان، در مکانیسم باز و بسته شدن پنجره اشکالی بوجود بیاید و خراب شود. اگر مکانیزم نیاز به تعمیر دارد، آن را تعمیر یا تعویض کنید تا از عملکرد صحیح پنجره اطمینان حاصل کنید.
نظافت و نگهداری منظم: پنجرههای خود را به طور مرتب تمیز کنید تا تمیز و براق بمانند. گرد و غبار را به موقع تمیز کنید و در صورتی که پنجره رنگ پریدگی داشت آن را رنگ کنید.
تجدید روکش چوب در صورت لزوم برای جلوگیری از پوسیدگی و فرسایش.
معرفی نورپردازی و روشنایی جدید: اگر پنجره دارای کنترلها و روشنایی قدیمی است، میتوانید آنها را با کنترلهای جدید جایگزین کنید. این کار میتواند به بهره وری انرژی کمک کند.
در نهایت، تعمیر و نگهداری پنجره سنتی نیاز به مهارت کافی در این زمینه دارد. اگر توانایی و مهارت خوبی در زمینه روند بازسازی ندارید ، بهتر است با کارشناسان معمار یا متخصصان تعمیر پنجره سنتی تماس بگیرید تا زیبایی و ارزش تاریخی پنجره حفظ شود.
پنجره دوجداره سنتی ایرانی
پنجره های سنتی با وجود شیشه های رنگی که دارند در بناهای تاریخی و باستانی نمایانگر جلوه خاصی از معماری ایرانی اسلامی هستند. همانطور که می دانید این پنجره ها با استفاده از چوب و شیشه های رنگی ساخته می شوند و درهنگام تابش نور خورشید جلوه ای دلنشین از ترکیب نور آفتاب با نقوش رنگی و گره چینی سنتی درون فضای خانه ایجاد می کنند.
در گذشته این پنجره ها بصورت تک جداره تولید می شدند و از لحاظ عایق بندی در برابر صدا و حرارت و همینطور ذخیره انرژی گرمایشی یا سرمایشی عملکرد چندان مطلوبی نداشتند. به همین دلیل شرکت آرازپنجره اقدام به تولید پنجره دوجداره سنتی ایرانی با رعایت تمامی اصول استاندارد سازی و عایق بندی به سبک معماری ایرانی کرد.
در تولید این سبک از پنجره های دوجداره از پروفیل های upvc و پروفیل آلومینیوم با طرح چوب و یا یراق آلات دوجداره استفاده می شود. این متریال ظاهری به شکل چوب دارند و از نظر عایق بندی در برابر گرما و سرما از مقاومت بالایی برخوردارند.
استفاده از گره چینی چوبی و شیشه دکوراتیو در فضای خالی پنجره، علاوه بر کمک به زیبایی هرچه بیشتر این پنجره ها، بصورت یک عایق صوت، گرما و سرما نیز عمل می کنند و در برابر تابش نور مستقیم خورشید مقاوم اند.
در ضمن باید توجه داشته باشید که نحوه نصب این پنجره برای حفظ خاصیت عایق بندی آن ها بسیار حائز اهمیت است و بهتر است که توسط افراد متخصص و ماهر در این زمینه اجرا شود تا کاملا طبق اصول پیش برود.
10 دیدگاه
من خیلی علاقهمند به استفاده از پنجرههای سنتی در خانه هستم، اما نگرانم که این نوع پنجرهها در فصل زمستان خوب عایق نباشند. آیا راهی برای بهبود عایقبندی آنها وجود دارد؟
بله، شما میتوانید با استفاده از شیشههای دوجداره یا سهجداره در طراحی پنجرههای سنتی، عایقبندی آنها را بهبود دهید. همچنین استفاده از مواد عایق در فریمها، مانند چوب فرآوریشده یا پروفیلهای آلومینیومی با عایق داخلی، به حفظ گرما در زمستان کمک میکند. در عین حال، زیبایی پنجره سنتی نیز حفظ خواهد شد.
آیا نصب پنجره سنتی برای ساختمانهای مدرن هم مناسب است یا فقط برای خانههای قدیمی کاربرد دارد؟
نصب پنجره سنتی در ساختمانهای مدرن نهتنها امکانپذیر است، بلکه میتواند جلوهای خاص و ترکیبی جذاب ایجاد کند. بسیاری از معماران از این سبک برای افزودن حس اصالت و هویت به طراحیهای مدرن استفاده میکنند. با این حال، بهتر است متریالهای مدرن در ساخت این پنجرهها به کار رود تا کارایی و دوام آنها افزایش یابد.
چرا در پنجرههای سنتی از شیشههای رنگی استفاده میشده است؟ آیا این کار فقط جنبه زیبایی داشته؟
استفاده از شیشههای رنگی در پنجرههای سنتی علاوه بر زیبایی، کاربردهای دیگری نیز داشته است. این شیشهها باعث فیلتر شدن نور خورشید و کاهش گرمای ورودی میشدند و در عین حال فضایی آرامشبخش و دلپذیر در داخل ساختمان ایجاد میکردند. همچنین در فرهنگهای مختلف، ترکیب رنگها پیامهایی سمبلیک و معنوی داشت که بخشی از معماری محسوب میشد.
آیا میتوان پنجره سنتی را با کمترین هزینه در ساختمان بازسازیشده استفاده کرد؟
بله، میتوانید با انتخاب مواد جایگزین مانند آلومینیوم یا کامپوزیت که طرح چوب یا فلز قدیمی را شبیهسازی میکنند، هزینهها را کاهش دهید. همچنین، به جای شیشههای دستساز، از شیشههای رنگی صنعتی استفاده کنید که مقرونبهصرفهتر هستند. این روشها زیبایی سنتی را حفظ میکنند و در عین حال اقتصادیتر هستند.
استفاده از پنجره سنتی در مناطق مرطوب مثل شمال کشور مشکلساز نمیشود؟
اگر از مواد با کیفیت استفاده شود، مشکلی ایجاد نمیشود. پنجرههای سنتی مدرن معمولاً از پروفیلهای ضد زنگ یا چوبهای مقاوم در برابر رطوبت ساخته میشوند و همچنین با پوششهای مخصوصی ضدآب میشوند. برای مناطق مرطوب، استفاده از پروفیلهای آلومینیومی یا چوب با روکش مناسب توصیه میشود.